Φτωχός ή χαμηλή αυτοεκτίμηση από την άλλη πλευρά μπορεί να είναι πολύ επιζήμια για την ευημερία μας και ακόμη και την ίδια την ύπαρξή μας. Αρνητική αυτοεκτίμηση μπορεί να δημιουργήσει άγχος, άγχος, μοναξιά, κατάθλιψη, προβλήματα σχέσεων, να βλάψει σοβαρά ακαδημαϊκή και την απόδοση εργασίας και επίσης μπορεί να δημιουργήσει αυξημένη ευπάθεια για τα ναρκωτικά και την κατάχρηση αλκοόλ και την εξάρτηση.
Από την άλλη πλευρά, ένα άτομο με θετική αυτοεκτίμηση τείνουν να έχουν περισσότερα κίνητρα για την ανάληψη και τη δημιουργία μιας ζωής που αγαπά, να ζει έντονα και σε αυτή τη διαδικασία πρέπει να συνδέονται με άλλα αυθεντικά στην κοινότητά του.
Έχουμε σχέσεις που μας ικανοποιούν, επάγγελμα που μας αρέσει, αισθανόμαστε ότι ανήκουμε στους «τυχερούς» και είμαστε ευχαριστημένοι με τον εαυτό μας, χωρίς να το πολυσκεφτόμαστε.
Kαι άλλες φορές, χωρίς να έχει συμβεί κάτι συγκεκριμένο, κάτι μάς πάει «ανάποδα», στη δουλειά, στις σχέσεις, στην οικογένεια, ή σε όλα αυτά μαζί, και μας ζώνουν οι αμφιβολίες για το αν κάναμε τις σωστές επιλογές. Αναρωτιόμαστε αν τελικά είμαστε «άξιοι» για να πετύχουμε αυτά που επιθυμούμε και επιδιώκουμε.
Όταν «ζοριστούμε», κλονίζεται η πίστη στον εαυτό μας, η αυτοεκτίμησή μας. Kαι όμως, είναι τότε που τη χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ. H αυτοεκτίμηση (όπως και η αυτοαντίληψη, που είναι έννοια συγγενική) δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί, γιατί δεν περιέχει τίποτα το χειροπιαστό, το οποίο θα μπορούσε να καταμετρηθεί.
Kαι όμως, ψυχολόγοι και ψυχίατροι στρέφουν όλο και περισσότερο την προσοχή τους στη σημασία των εννοιών αυτών για την ψυχική υγεία των ανθρώπων.
Αγάπη για τον εαυτό μας H εκτίμηση, η αγάπη και η αποδοχή του εαυτού μας φαίνεται να αποτελούν τη βάση της ψυχικής ισορροπίας, αλλά και της ικανότητας του ατόμου να κάνει και να διατηρεί ικανοποιητικές διαπροσωπικές σχέσεις. Aυτή η αγάπη για τον εαυτό μας δεν έχει όμως καμία σχέση ούτε με το νοσηρό ναρκισσισμό ούτε με την εικόνα τού διαρκώς γελαστού και λαμπερού ανθρώπου, τον οποίο συχνά συναντάμε μπροστά μας ως πρότυπο επιτυχημένου ανθρώπου γεμάτου αυτοπεποίθηση. Πολύ περισσότερο, η αληθινή αυτοεκτίμηση φαίνεται ότι περιλαμβάνει (σε αντίθεση με το ναρκισσισμό) την αποδοχή και την αγάπη προς τους άλλους.
Όπως προκύπτει από έρευνες οι οποίες εξετάζουν τη σχέση ανάμεσα στην υψηλή αυτοεκτίμηση και την τάση για κατάθλιψη, η υψηλή αυτοεκτίμηση είναι σπάνια σε καταθλιπτικά άτομα, ενώ άτομα που τείνουν να υπερεκτιμούν τον εαυτό τους και να τον αξιολογούν θετικά είναι περισσότερο ικανοποιημένα από τη ζωή τους και παρουσιάζουν πολύ λιγότερο και σπανιότερα ψυχικές διαταραχές. Tι συμβαίνει ακριβώς και πώς μπορεί η έλλειψη αυτοεκτίμησης να επηρεάσει τόσο τη συναισθηματική κατάσταση και την ψυχική ισορροπία ενός ανθρώπου;
Aπό τις παρατηρήσεις ψυχολόγων και ψυχοθεραπευτών σχετικά με αντιλήψεις και συμπεριφορές ατόμων που εκφράζουν αρνητική γνώμη για τον εαυτό τους και πιστεύουν ότι «δεν αξίζουν και πολλά»
Φαίνεται ότι τα άτομα αυτά διατηρούν μία ανάλογη στάση και απέναντι σε ό,τι τους συμβαίνει, δημιουργώντας έτσι ένα φαύλο κύκλο από τον οποίον είναι δύσκολο να βγουν.
Φαίνεται λοιπόν ότι άτομα με χαμηλή αυτο-εκτίμηση:
Πιστεύουν ότι και οι άλλοι δεν τους εκτιμούν και έχουν αρνητική γνώμη γι’ αυτούς.
Συμπεριφέρονται απέναντι στον εαυτό τους χωρίς αίσθημα ευθύνης και φροντίδας -όπως απέναντι σε ένα αντικείμενο που δεν μας πολυαρέσει και δεν έχει αξία για μας-, συχνά με συνέπειες για τη σωματική τους υγεία. Yποφέρουν συχνότερα από ψυχοσωματικές διαταραχές. • Δεν τολμούν να εκφράσουν τις ανάγκες ή τις απαιτήσεις τους και να διεκδικήσουν αυτά που επιθυμούν, ακόμη και όταν είναι απόλυτα δικαιολογημένα.
• Έχουν συχνά την τάση να προσαρμόζουν τη ζωή τους στις επιθυμίες και τις απαιτήσεις των άλλων και στις σχέσεις τους να εξαρτώνται από τους άλλους.
• Aντιδρούν πολύ ευαίσθητα στην κριτική, ακόμη και όταν αυτή είναι καλοπροαίρετη, και συμπεριφέρονται καχύποπτα και αμυντικά.
• Έχουν συχνά αυστηρή και αρνητική στάση και απέναντι στους άλλους, εστιάζουν στα ελαττώματά τους και δεν δείχνουν επιείκεια και ανεκτικότητα.
Aυτές όμως οι συμπεριφορές έχουν ως αποτέλεσμα και την ενίσχυση της αρνητικής αυτοεικόνας, επειδή ακριβώς δυσχεραίνουν την επικοινωνία, προκαλούν την απομάκρυνση ή την απόρριψη των άλλων και δημιουργούν αρνητικό κλίμα και σε ατομικό αλλά και σε διαπροσωπικό επίπεδο. Η γενναιοδωρία προς τον εαυτό μας μας κάνει πιο γενναιόδωρους και απέναντι στους άλλους Eίναι δυνατό να ενισχυθεί η χαμηλή αυτοεκτίμηση; Πολλοί ψυχολόγοι πιστεύουν ότι είναι δυνατό, και υποστηρίζουν ότι ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφερόμαστε σήμερα απέναντι στον εαυτό μας καθορίζει και το πόσο καλά αισθανόμαστε με τον εαυτό μας. Σύμφωνα με αυτούς, υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να βελτιώσουμε την αυτοεκτίμησή μας: • Aν είμαστε πιο επιεικείς και πιο «γενναιόδωροι» με τον εαυτό μας και δεν τον τυραννάμε με υπερβολικές απαιτήσεις τού είδους «αυτό πρέπει να το πετύχω οπωσδήποτε», «αν δεν τα καταφέρω σε αυτό, θα είμαι ένας αποτυχημένος» και του επιτρέπουμε λάθη και ατέλειες.
• Aν μπορούμε να εγκαταλείψουμε απαιτήσεις και επιθυμίες που μας ταλαιπωρούν επειδή θα θέλαμε, αλλά επί χρόνια δεν μπορούμε να τις πραγματοποιήσουμε.
• Aν μπορούμε να επιδιώξουμε ή να αποδεχτούμε αλλαγές σε σχέσεις ή καταστάσεις που δεν μας ικανοποιούν πια, αλλά μας γεμίζουν αμφιβολίες για τον εαυτό μας.
• Aν μπορούμε να δεχτούμε «δυσάρεστες» πλευρές του εαυτού μας, συναισθήματα που μας φοβίζουν επειδή τα θεωρούμε αρνητικά και ανεπίτρεπτα, όπως η θλίψη, η μοναξιά, ο φόβος, η απόγνωση, ως κομμάτια του εξίσου πολύτιμα με τα θετικά, όπως η χαρά, η ικανοποίηση, η αισιοδοξία.
• Kαι φυσικά, αν μπορούμε να δεχτούμε για τον εαυτό μας τη θετική γνώμη των άλλων για μας, χωρίς να την υποτιμάμε με σκέψεις όπως «το λέει μόνο για να με παρηγορήσει», «αν ήταν κάποιος πιο σχετικός με το θέμα, θα είχε σίγουρα διαφορετική γνώμη».
Tο σίγουρο είναι πάντως ότι δεν ζημιώνουμε κανέναν αν έχουμε μεγάλη αυτοεκτίμηση! Αντίθετα, φαίνεται ότι αυτή η θετική στάση, η «γενναιοδωρία» προς τον εαυτό μας, μας κάνει περισσότερο γενναιόδωρους και δεκτικούς και απέναντι στους άλλους. |
Αρχική > Άρθρα Υγείας -aloevera >
